The Art of History [I]

Niggendijker / Groningen

1995

The Art of History bestond uit vier installaties van Gert van Oortmerssen en een project in samenwerking met Tineke Bouma, Ton de Kever, Tine Klopper, Henk Puts en Saskia Zwiers.

 

In de fotoreeks hiernaast zijn drie van de vier installaties opgenomen. De foto’s zijn aan te klikken voor een vergroting.

Suggested Reconstruction #1
1990-1995
circa 7 x 7 meter (inclusief projecties op de wanden); vaas circa 1 meter hoog op een sokkel van 85 centimeter.
beschilderd MDF / gips / metaal / 4 diaprojectoren / dia’s

Uit de recensie in het Nieuwsblad van het Noorden, 31 maart 1995:

Een zwartfigurige, Griekse amfoor van minstens een meter hoog staat trots te pronken in het midden van een verduisterd klaslokaal van de voormalige school, waarin het Groninger kunstenaarsinitiatief Niggendijker is gevestigd. De vaas baadt in een zee van licht, lijkt zelf licht uit te stralen.
Bij zoveel schatkamerachtig vertoon kan je als bezoeker haast niet anders dan met gepaste eerbied binnentreden. En dan blijkt hoezeer de schijn bedriegt. De voorstelling op de vaas vervaagt hier en daar en vertoont dubbelbeelden als van goedkoop drukwerk. Pas wanneer je rondloopt, vallen de ‘verwarde’ elementen weer keurig op hun plaats, maar dan vertonen andere delen van de voorstelling merkwaardige leemtes.

In deze installatie zijn de doorgaans vanzelfsprekend in eenheid aanwezige vorm en afbeelding, vaas en voorstelling, uit elkaar gehaald en op een gekunstelde manier weer op elkaar gezet. Dit gaat niet helemaal goed, en in de weeffouten ontstaat ruimte voor vragen: waar kijk ik eigenlijk naar. Vragen stellen over waarneming is een rode draad in het werk van Gert van Oortmerssen.

Suggested Reconstruction #2
1992-1995
circa 6 x 7 meter
plastic zakken met zipsluiting / hedendaags gebruiksglas / bedrukt, beschreven en beschimmeld papier / metaal / beschilderde wand

In de praktijk van archeologische opgravingen worden vondsten doorgaans in plastic zipzakken verpakt en voorzien van een vondstkaart zodat bij de uitwerking de vondslocatie is terug te vinden. De vondsten zijn bij opgraving vaak moeilijk herkenbaar en nog bedekt met de omringende grond. Het contrast tussen het bemodderde object en het schone vondstkaartje is door Gert van Oortmerssen hier omgedraaid door gereinigd gebruikglas – ontdaan van etiketten, deksel en schroefdoppen – tentoon te stellen in een wandfries van schone zipzakken, samen met onleesbare en beschimmelde identificatiekaarten. De kijker heeft hier – ondanks het ontbreken van contextuele informatie (zoals ook in het museum het bordje naast het schilderij fungeert) – wel degelijk de mogelijkheid de geabstraheerde glazen objecten te duiden op basis van diens eigentijdse culturele bagage: je herkent de tomatenketchupfles van Heinz, de typische platbuikige rosé-fles of de achtkantige jam-potten van Bonne Maman waarin zelfs de bedrijfsnaam leesbaar is.
Ook hier heeft Van Oortmerssen de vanzelfsprekendheid van vorm en afbeelding – fles en etiket –  ontregeld en nodigt de kijker uit op diens eigen waarnemingen te reflecteren.

Suggested Reconstruction #3
1992-1995
circa 6 x 7 meter
computer met softwareapplicatie / tafel / stoel / 3 beschilderde ladenkasten met schilderijen in de laden

Bij het betreden van de ruimte is er een overzichtelijk beeld: drie ladenkasten hangen aan een wand en in het midden staan een tafel, een stoel en op de tafel een computer. De eerste indruk is die van een kantoor of een archief. Op de laden staan nummers als D43, A22 of F13. De kasten zijn geen typische archief- of kantoorkasten, maar lijken eerder wandobjecten met een grote omlijsting van keukenlaminaatachtig materiaal. Zijn dit wel archiefkasten?
In tweede instantie blijken de omlijstingen niet gemaakt van laminaat maar beschilderd met acrylverf in een laminaatachtig patroon. Nieuwsgierig probeer je een van de laden te openen. Dat lukt. Op de bodem van de lade is eenzelfde laminaatachtige schildering aanwezig als op de omlijsting, echter in andere kleuren. Een tweede lade geeft hetzelfde beeld maar ook weer met variatie in kleuren. Als de ‘schilderingen’ zich zowel om het beeld als in de laden van het beeld bevinden, waar kijk je dan naar?
Naast de kasten is een bordje aangebracht, zoals dat ook vaak aanwezig is in musea om een tentoongesteld werk nader te duiden, met titel, jaar van vervaardiging en eventuele aankoop of schenking. Het bordje naast de kasten vermeldt: voor meer informatie over de inhoud van de ladenkasten verwijzen wij u naar de computer. Aha, toch een soort archief dus. De computer biedt een programma waarmee de bezoeker zelf een ‘schildering’ kan vervaardigen, vergelijkbaar met de schilderingen die in de laden en om de ladenkasten aanwezig zijn. Na een aantal stappen is er resultaat en de tekst: voor meer informatie verwijzen wij u naar de ladenkasten.

Menig bezoeker werd boos en voelde zich van het kastje naar de muur gestuurd. Een confronterende ervaring voor hen die zich laten leiden door bordjes aan de muur zonder zelf eerst onbevangen waar te nemen. Destijds – in 1995 – hadden computers ook nog veel meer dan nu de ‘status’ van kennisbank en de mogelijkheid van snellere ontsluiting van kennis of ontsluiting van omvangrijke hoeveelheden gegevens. In de beleving van veel mensen destijds kon een computer geen fouten maken en daarmee bood ze een overtuigende illusie van waarheid.

The Art of History [I]

Niggendijker / Groningen

1995

The Art of History bestond uit vier installaties van Gert van Oortmerssen en een project in samenwerking met Tineke Bouma, Ton de Kever, Tine Klopper, Henk Puts en Saskia Zwiers.

 

In de fotoreeks hiernaast zijn drie van de vier installaties opgenomen. De foto’s zijn aan te klikken voor een vergroting.

Suggested Reconstruction #1
1990-1995
circa 7 x 7 meter (inclusief projecties op de wanden); vaas circa 1 meter hoog op een sokkel van 85 centimeter.
beschilderd MDF / gips / metaal / 4 diaprojectoren / dia’s

Uit de recensie in het Nieuwsblad van het Noorden, 31 maart 1995:

Een zwartfigurige, Griekse amfoor van minstens een meter hoog staat trots te pronken in het midden van een verduisterd klaslokaal van de voormalige school, waarin het Groninger kunstenaarsinitiatief Niggendijker is gevestigd. De vaas baadt in een zee van licht, lijkt zelf licht uit te stralen.
Bij zoveel schatkamerachtig vertoon kan je als bezoeker haast niet anders dan met gepaste eerbied binnentreden. En dan blijkt hoezeer de schijn bedriegt. De voorstelling op de vaas vervaagt hier en daar en vertoont dubbelbeelden als van goedkoop drukwerk. Pas wanneer je rondloopt, vallen de ‘verwarde’ elementen weer keurig op hun plaats, maar dan vertonen andere delen van de voorstelling merkwaardige leemtes.

In deze installatie zijn de doorgaans vanzelfsprekend in eenheid aanwezige vorm en afbeelding, vaas en voorstelling, uit elkaar gehaald en op een gekunstelde manier weer op elkaar gezet. Dit gaat niet helemaal goed, en in de weeffouten ontstaat ruimte voor vragen: waar kijk ik eigenlijk naar. Vragen stellen over waarneming is een rode draad in het werk van Gert van Oortmerssen.

Suggested Reconstruction #2
1992-1995
circa 6 x 7 meter
plastic zakken met zipsluiting / hedendaags gebruiksglas / bedrukt, beschreven en beschimmeld papier / metaal / beschilderde wand

In de praktijk van archeologische opgravingen worden vondsten doorgaans in plastic zipzakken verpakt en voorzien van een vondstkaart zodat bij de uitwerking de vondslocatie is terug te vinden. De vondsten zijn bij opgraving vaak moeilijk herkenbaar en nog bedekt met de omringende grond. Het contrast tussen het bemodderde object en het schone vondstkaartje is door Gert van Oortmerssen hier omgedraaid door gereinigd gebruikglas – ontdaan van etiketten, deksel en schroefdoppen – tentoon te stellen in een wandfries van schone zipzakken, samen met onleesbare en beschimmelde identificatiekaarten. De kijker heeft hier – ondanks het ontbreken van contextuele informatie (zoals ook in het museum het bordje naast het schilderij fungeert) – wel degelijk de mogelijkheid de geabstraheerde glazen objecten te duiden op basis van diens eigentijdse culturele bagage: je herkent de tomatenketchupfles van Heinz, de typische platbuikige rosé-fles of de achtkantige jam-potten van Bonne Maman waarin zelfs de bedrijfsnaam leesbaar is.
Ook hier heeft Van Oortmerssen de vanzelfsprekendheid van vorm en afbeelding – fles en etiket –  ontregeld en nodigt de kijker uit op diens eigen waarnemingen te reflecteren.

Suggested Reconstruction #3
1992-1995
circa 6 x 7 meter
computer met softwareapplicatie / tafel / stoel / 3 beschilderde ladenkasten met schilderijen in de laden

Bij het betreden van de ruimte is er een overzichtelijk beeld: drie ladenkasten hangen aan een wand en in het midden staan een tafel, een stoel en op de tafel een computer. De eerste indruk is die van een kantoor of een archief. Op de laden staan nummers als D43, A22 of F13. De kasten zijn geen typische archief- of kantoorkasten, maar lijken eerder wandobjecten met een grote omlijsting van keukenlaminaatachtig materiaal. Zijn dit wel archiefkasten?
In tweede instantie blijken de omlijstingen niet gemaakt van laminaat maar beschilderd met acrylverf in een laminaatachtig patroon. Nieuwsgierig probeer je een van de laden te openen. Dat lukt. Op de bodem van de lade is eenzelfde laminaatachtige schildering aanwezig als op de omlijsting, echter in andere kleuren. Een tweede lade geeft hetzelfde beeld maar ook weer met variatie in kleuren. Als de ‘schilderingen’ zich zowel om het beeld als in de laden van het beeld bevinden, waar kijk je dan naar?
Naast de kasten is een bordje aangebracht, zoals dat ook vaak aanwezig is in musea om een tentoongesteld werk nader te duiden, met titel, jaar van vervaardiging en eventuele aankoop of schenking. Het bordje naast de kasten vermeldt: voor meer informatie over de inhoud van de ladenkasten verwijzen wij u naar de computer. Aha, toch een soort archief dus. De computer biedt een programma waarmee de bezoeker zelf een ‘schildering’ kan vervaardigen, vergelijkbaar met de schilderingen die in de laden en om de ladenkasten aanwezig zijn. Na een aantal stappen is er resultaat en de tekst: voor meer informatie verwijzen wij u naar de ladenkasten.

Menig bezoeker werd boos en voelde zich van het kastje naar de muur gestuurd. Een confronterende ervaring voor hen die zich laten leiden door bordjes aan de muur zonder zelf eerst onbevangen waar te nemen. Destijds – in 1995 – hadden computers ook nog veel meer dan nu de ‘status’ van kennisbank en de mogelijkheid van snellere ontsluiting van kennis of ontsluiting van omvangrijke hoeveelheden gegevens. In de beleving van veel mensen destijds kon een computer geen fouten maken en daarmee bood ze een overtuigende illusie van waarheid.